การดูแลระวังรักษาเท้าเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับผู้ป่วยเบาหวานโดยเฉพาะผู้สูงอายุที่เป็นเบาหวาน เนื่องจากมีอัตราเสี่ยงต่อการเกิดแผลเรื้อรัง หรือเกิดการติดเชื้ออย่างรุนแรงมากกว่าคนปกติ ถ้าไม่ได้รับการรักษาืั้ดีพอ อาจลุกลามถึงต้องเสียนิ้วหรือเสียขา สิ่งเหล่านี้สามารถป้องกันได้โดยการเอาใจใส่สำรวจเท้าทุกวัน ถ้าเกิดความผิดปกติควรได้รับการดูแลแพทย์ผู้เชี่ยวชาญตั้งแต่ระยะเริ่มต้น

1.      สาเหตุที่ผู้เป็นเบาหวานเกิดแผลที่เท้าง่ายกว่าคนปกติ
   1.      1.ผู้เป็นเบาหวานมานาน ส่วนใหญ่พบมีอาการเสื่อมของประสาทส่วนปลายที่ไปเลี้ยงมือและเท้า การรับรู้ความรู้สึกน้อยลงเกิดอาการชาโดยเฉพาะนิ้วเท้า เป็นแผลโดยไม่รู้ตัวหรือกว่าจะสังเกตพบแผลก็ลุกลามไปมาก เมื่อประสาทที่เลี้ยงกล้ามเนื้อขาและเท้าเสื่อม กล้ามเนื้อจะแฟบลงทำให้รูปร่างของเท้าผิดปกติ นิ้วเท้างอขึ้นเท้ารับน้ำหนักไม่สม่ำเสมอ บริเวณที่รับน้ำหนักมากหรือถูกกดอยู่เป็นเวลานานจะหนาขึ้นเกิดเป็นตาปลาหรือเป็นแผล
      1.      2.การไหลเวียนของโลหิตที่ไปสู่ขาลดลง เนื่องจากผนังหลอดเลือดแดงหนาขึ้น ทำให้ขาดออกซิเจน ผิวหนังจะบางลง แผลหายช้า เกิดอาการปวดน่องเวลาเดิน ถ้าเป็นมากจนหลอดเลือดอุดตันเนื้อเยื่อส่วนปลายจะตายมีสีคล้ำดำขึ้น จนต้องตัดนิ้วหรือนิ้วแห้งดำหลุดไปได้
         1.      3.ผู้ป่วยที่มีระดับน้ำตาลในโลหิตสูงอยู่นาน จะเกิดการติดเชื้อได้ง่ายโดยเฉพาะเชื้อราที่ผิวหนังระหว่างนิ้วเท้า ทำให้ผิวหนังถลอกมีแผลเกิดขึ้น อาจจะมีเชื้อโรคที่รุนแรงเกิดขึ้นตามมา
         2.      การป้องกันการเกิดแผลที่เท้า
            1. ​     1.สำรวจเท้าทุกวัน เช่น รอยบวมแดง ผื่นคัน ตุ่มน้ำใส ขุยขาวที่ซอกนิ้วเท้า ตาปลาและสีเล็บ
               1.      2.ทำความสะอาดเท้า ล้างเท้าให้สะอาดทุกวันด้วยสบู่และน้ำธรรมดาหรือน้ำอุ่น ไม่ใ้ช้น้ำเย็นจัดหรือร้อน เช็ดเท้ารวมทั้งตามซอกนิ้วเท้าให้แห้ง อย่าถูแรง
               2.      3.นวดผิวหนังที่ขาและเท้าด้วยน้ำมันวาสลิน หรือโลชั่นเพื่อให้ผิวหนังนุ่ม ป้องกันผิวแห้งและป้องกันอาการคันและเกาจนเกิดแผล แต่ไม่ควรทาบริเวณซอกระหว่างนิ้วเท้า
               3.      4.อย่าใช้มีดหรือของมีคมตัดตาปลาหรือหนังด้าน
               4.      5.ถ้าเท้าชื้นมีเหงื่อออกต้องเช็ดให้แห้งเสมอ
               5.      6.ถ้ามีแผลเล็กน้อย ล้างด้วยน้ำสะอาด ห้ามใช้ยาฆ่าเชื้ออย่างแรงหรือทิงเจอร์ไอโอดีน เพราะอาจทำให้แผลถลอกเป็นมากขึ้น ถ้าแผลใหญ่บวมแดงควรรีบปรึกษาแพทย์
               6.      7.การตัดเล็บ ระวังการตัดเล็บเท้า ต้องตัดเล็บในที่สว่างเห็นได้ชัดเจนและควรตัดเล็บภายหลังอาบน้ำ เพราะเล็บจะนุ่มตัดง่ายขึ้น ควรตัดตามแนวของเล็บเท่านั้น ห้ามตัดเล็บลึกถึงจมูกเล็บ
               7. 
               8.      8.ใส่ถุงเท้าที่สะอาด และไม่ใช้ถุงเท้าที่รัดเกินไป เพราะจะทำให้เลือดไปเลี้ยงเท้าไม่สะดวก
               9.      9.รองเท้า รองเท้าต้องนุ่มสบาย ใส่สบาย ระวังถ้าใส่รองเท้าคู่ใหม่ไม่ควรเดินเกินครั้งละ 1/2-1 ชั่วโมง ควรมีรองเท้า 2-3 คู่ ที่เหมาะสมไว้สับเปลี่ยน
               10.    10.ปกป้องเท้า ไม่เดินเท้าเปล่า และควรสวมรองเท้านุ่มๆ พื้นรองเท้าผลิตจากวัสดุกันลื่นขณะอยู่ในบ้าน
               11.    11.อย่าวางกระเป๋าน้ำร้อนหรือน้ำอุ่นที่เท้า ถ้าเท้าเย็นเวลานอนควรสวมถุงเท้า แต่ควรเป็นถุงเท้าที่ไม่รัดแน่นจนเกินไป
               12.    12.อย่านั่งไขว้ขา เพราะจะกดเส้นเลือดทำให้โลหิตไปเลี้ยงเท้าไม่สะดวก
               13.    13.บริหารเท้า เพื่อให้มีการไหลเวียนของโลหิตไปสู่เ้ท้าดีขึ้น
               14.    14.ควบคุมเบาหวานให้ดี รักษาระดับน้ำตาลอยู่ให้ระหว่าง 80-130 มก./ดล.
               15.    15.มีปัญหาปรึกษาแพทย์
               16.  
               17. สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่
               18. ศูนย์เบาหวาน โรงพยาบาลนนทเวช
               19. โทร. 0-2596-7888
               20.  

1. 1.  
      1. 

      2.  

      3. • Q : แผลที่เท้าของผู้ป่วยเบาหวาน เกิดจากสาเหตุอะไรและจะตรวจพบได้อย่างไรในระยะเริ่มต้น
         •  
         • A : แผลที่เท้าของผู้ป่วยเบาหวานมักเกิดขึ้นจากรูปเท้าที่ผิดปกติเป็นเบื่องต้น ร่วมกับโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบหรือตัน ซึ่งพบมากกว่าคนปกติถึง 5 เท่า อีกทั้งอาจมีอาการชาของปลายเท้า เนื่่องจากเส้นประสาทเสื่อมจากโรคเบาหวาน ดังนั้นเมื่อเกิดแผลที่เท้าก็จะหายยากมากและอาจลุกลามมากขึ้น และถ้าโดนซ้ำเติมด้วยโรคติดเชื้อก็อาจจะเป็นอันตรายถึงขั้นสูญเสียเท้า สูญเสียขา หรือ สูญเสียชีวิตได้
         •      การตรวจพบแผลเท้าเบาหวานในระยะเริ่มต้น จึงเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันภาวะอันตรายดังกล่าว จึงควรพบแพทย์เพื่อตรวจคลำชีพจรที่ขา และตรวจคัดกรองภาวะหลอดเลือดแดงตีบ ด้วยวิธี Ankle-Brachial Index (ABI) ซึ่งเป็นวิธีที่ง่ายและช่วยวินิจฉัยโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบหรือตัน โดยผู้เป็นเบาหวานควรได้รับการตรวจ ABI ปีละ 1 ครั้ง
         •      แผลเท้าเบาหวานที่เกินจากโรคหลอดเลือดแดงส่วนปลายตีบหรือตันสามารถรักษาได้ด้วยวิธีทั้งไม่ผ่าตัด และผ่าตัดโดยการขยายหลอดเลือดด้วยบอลลูนหรือใส่ Stent (Endovascular Surgery)
         •  
         • ติดต่อนัดหมายแพทย์ได้ที่ คลินิกศัลยกรรมและหลอดเลือด
         • (VASCULAR SURGERY CLINIC)
         • โทร. 0-2596-7888 ต่อ 2139, 2145
      4.