ภาวะกระดูกพรุน ( Osteoporosis ) คือโรคที่ความหนาแน่นของเนื้อกระดูกน้อยลงจากการสะสมกระดูกน้อยเกินไปในขณะที่กำลังเจริญเติบโต หรือมีการสูญเสียมวลกระดูกอย่างมากหลังจากเจริญเติบโตเต็มที่แล้ว ทำให้กระดูกเปราะบางไม่สามารถรับน้ำหนักและแตกหักตามมา อาจเกิดมาจาก 2 ปัจจัย คือ พันธุกรรมและการดำเนินชีวิตที่มีผลต่อการเกิดภาวะกระดูกพรุนได้เร็วขึ้น โดยปกติมักพบมากในเพศหญิง แต่เพศชายสามารถพบได้ 20 เปอร์เซ็นต์ โรคนี้ส่วนใหญ่มักเกิดขึ้นในวัยกลางคนและผู้สูงอายุ แต่ก็สามารถพบได้ในวัยหนุ่มสาว

เพราะ ภาวะกระดูกพรุน ระยะแรก “ไม่มีอาการ” รู้ได้ด้วยการตรวจมวลกระดูกหรือการตรวจความหนาแน่นมวลกระดูก (Bone Mineral Density : BMD) ซึ่งการเอกซเรย์ธรรมดาไม่สามารถจะใช้ตรวจวัดความหนาแน่นของกระดูกได้ และอันตรายมากยิ่งขึ้นเมื่อเกิดอุบัติเหตุกระดูกหัก

• ภาวะกระดูกพรุน ...ใครบ้างที่ควรตรวจ
• • ผู้หญิงที่มีอายุ 45 ปีขึ้นไป / ผู้ชายอายุ 55 ปีขึ้นไป
• • ผู้หญิงวัยหมดประจำเดือน
• • ผู้หญิงที่เคยได้รับการผ่าตัดรังไข่ออกทั้งสองข้างก่อนหมดประจำเดือน
• • เคยมีประวัติกระดูกหัก
• • ปวดเอว และปวดคอเรื้อรัง

ดูแลตัวเองอย่างไร...ห่างไกล โรคกระดูกพรุน

• อาหารป้องกัน “ โรคกระดูกพรุน ” ปริมาณแคลเซียมที่เหมาะสมของแต่ละช่วงอายุมีดังนี้

ช่วงอายุ ( ปี )	ปริมาณแคลเซียมที่เหมาะสม (มก./วัน)
เด็ก (1-9 ปี)	800
วัยรุ่น (10-19 ปี)	1,200
ผู้ใหญ่ (20-60 ปี)	800
หญิงมีครรภ์และให้นมบุตร	1,200
หญิงวัยหมดประจำเดือน	1,000
วัยสูงอายุ (60 ปีขึ้นไป)	800

แนวทางการรับประทานอาหารเพื่อป้องกันโรคกระดูกพรุน

• 1.รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และแต่ละหมู่ควรหลากหลาย
• 2.ดื่มนมร่วมกับการรับประทานอาหารที่มีแคลเซียมสูงเป็นประจำทุกวัน (ปริมาณแคลเซียมที่ร่างกายต้องการประมาณ  800–1200 มิลลิกรัม/วัน)
  • -  นมรสจืดเหมาะกับวัยเด็กและวัยรุ่นในปริมาณ  2-3 แก้ว(กล่อง)/วัน 
  • -  นมพร่องมันเนยหรือนมขาดมันเนยเหมาะกับวัยผู้ใหญ่หรือสูงอายุในปริมาณ 1-2 แก้ว(กล่อง)/วัน
  • -  ผู้ที่มีปัญหาการย่อยโปรตีนในนม (ดื่มนมแล้วท้องอืด ท้องเสีย) ควรเลือกรับประทานโยเกิร์ต งาดำ หรืออาหารที่มีแคลเซียมสูงทดแทน
• 3.รับประทานผักและผลไม้สดเป็นประจำทุกมื้อ 
• 4.ควรรับประทานปลาเป็นประจำ เพราะมีวิตามินดีช่วยให้ร่างกายดูดซึมแคลเซียมได้ดี
• 5.หลีกเลี่ยง การดื่มชา กาแฟ เพราะทำให้ขับแคลเซียมออกนอกร่างกายมากขึ้น
• 6.ออกกำลังกายเป็นประจำอย่างน้อย 3-5 ครั้ง/สัปดาห์ ครั้งละไม่ต่ำกว่า 30 นาที โดยเลือกวิธีการออกกำลังกายให้เหมาะกับภาวะร่างกาย  เพื่อช่วยในการดูดซึมแคลเซียมไปใช้ในร่างกาย 

 ตัวอย่างแหล่งอาหารที่มีแคลเซียมสูง  

กลุ่มอาหาร	ตัวอย่างอาหาร	ข้อเสนอแนะ
1.นมและผลิตภัณฑ์	นมจืด,นมพร่องมันเนย,นมขาดมันเนย,โยเกิร์ต เนยแข็ง	ผู้ใหญ่และผู้สูงอายุควรดื่มนม วันละ1-2 แก้ว
2.ปลาและสัตว์เล็กอื่นๆที่สามารถกินได้ทั้งกระดูกหรือเปลือก	ปลาซิว ปลาเกล็ดขาว ปลาข้าวสาร ปลาเล็กปลาน้อย ปลาไส้ตัน ปลาซาร์ดีนกระป๋อง กุ้งฝอย กุ้งแห้ง	ผู้ที่เป็นโรคความดันโลหิตสูง โรคหัวใจหรือโรคไตควรระวังการบริโภคอาหารที่มีรสเค็มจัด หรือมีการหมักด้วยเกลือในปริมาณมากเพราะจะทำให้ความรุนแรงของโรคเพิ่มขึ้น
3.ถั่วเหลืองและผลิตภัณฑ์	เต้าหู้ใบตอง เต้าหู้หลอดขาว เต้าหู้แผ่น เต้าฮวย	น้ำเต้าหู้หรือนมถั่วเหลือง มีปริมาณแคลเซียมน้อยจึงไม่ใช่แหล่งแคลเซียมที่ดี แต่น้ำเต้าหู้มีสารอาหารอื่นที่มีประโยชน์ เช่น โปรตีนจากถั่วเหลือง ช่วยลดโคเลสเตอรอล และมีสารไพโตเอสโตรเจนที่ช่วยยับยั้งการสูญเสียมวลกระดูก ช่วยชะลอภาวะหมดประจำเดือน ลดอัตราเสี่ยงในการเกิดมะเร็ง
4.ผักใบเขียว	ผักกาดเขียว ผักกวางตุ้ง ผักคะน้า	ผักบางชนิดแม้จะมีแคลเซียมสูง แต่มีปริมาณสารไฟเตต และออกซาเลตสูงด้วย เช่น ใบชะพลู ผักโขม ปวยเล้ง จึงควรผ่านวิธีการหุงต้มก่อน

ตัวอย่างปริมาณแคลเซียมในอาหาร       

ชนิดอาหาร	ปริมาณอาหารที่บริโภค	ปริมาณแคลเซียม (มิลลิกรัม)
นมจืด	1 กล่อง (200 มิลลิลิตร)	226
นมพร่องมันเนย	1 กล่อง (200 มิลลิลิตร)	246
โยเกิร์ตรสต่างๆ	1 ถ้วย (150 กรัม)	160
นมเปรี้ยวพร้อมดื่มรสต่างๆ	1 กล่อง (180 มิลลิลิตร)	106
ปลาตัวเล็ก	2 ช้อนโต๊ะ	226
ปลาซาร์ดีนกระป๋อง	4 ช้อนโต๊ะ	198
กุ้งฝอย,ดิบ	1 ช้อนโต๊ะ	134
กุ้งแห้ง	1 ช้อนโต๊ะ	138
เต้าหู้อ่อน	5 ช้อนโต๊ะ	150
เต้าหู้แผ่น	2 ช้อนโต๊ะ	32
ผักคะน้า สุก	1 ทัพพี	71
ผักกาดเขียว สุก	1 ทัพพี	96
ผักกวางตุ้ง สุก	1 ทัพพี	60
ผักกาดขาว สุก	1 ทัพพี	49
ใบยอ สุก	1/2 ทัพพี	87
ใบกระเพรา สุก	3 ช้อนโต๊ะ	61
งาดำ	1 ช้อนโต๊ะ (10 กรัม)	145

  

โรคกระดูกพรุน ...มีวิธีการรักษาอย่างไร 

• เราสามารถป้องกันและลดความเสี่ยงของการเกิดโรคกระดูกพรุนได้ด้วยตนเอง ด้วยการปรับเปลี่ยนวิธีการดำเนินชีวิต ดังนี้
  • • ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ ไม่ใช้แรงหักโหมจนเกิดความเสี่ยงที่เป็นอันตรายต่อกระดูกและร่างกาย
  • • รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ตามโภชนาการที่ร่างกายควรได้รับ บริโภคโปรตีนในปริมาณที่เหมาะสม
  • • รับประทานอาหารที่มีแคลเซียมและวิตามินดี
  • • หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีความเป็นกรดสูงและเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีน เช่น ชาหรือกาแฟ ไม่สูบบุหรี่
  • • ระมัดระวังในการใช้ยา โดยเฉพาะยากลุ่มสเตียรอยด์ที่ต้องใช้ติดต่อกันเป็นเวลานาน

ร่วมกับการใช้ยาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย โดยพิจารณาจากสาเหตุของการเกิดโรคกระดูกพรุน และความเสี่ยงของภาวะกระดูกหัก

โปรแกรมการฉีดยากระดูกพรุนเพื่อรักษาโรคกระดูกพรุน

ยาฉีดเพื่อรักษาโรคกระดูกพรุน มีประสิทธิภาพในการเพิ่มความหนาแน่นของมวลกระดูก ใช้ในการรักษาโรคกระดูกพรุน โดยการฉีดเข้าหลอดเลือดดำปีละ 1 ครั้ง ใช้ระยะเวลาในการรักษา 3-6 ปี

• • การฉีดยา รักษาโรคกระดูกพรุน ช่วยลดโอกาสการเกิดกระดูกหลังหัก ภายใน 3 ปี ได้ 70%
• • การฉีดยา รักษาโรคกระดูกพรุน ช่วยลดโอกาสการเกิดกระดูกสะโพกหัก ภายใน 3 ปี ได้ 41%

    ตรวจเช็คสุขภาพกระดูกของท่านตั้งแต่วันนี้...ด้วยโปรแกรมตรวจเช็คสุขภาพกระดูกด้วยการตรวจความหนาแน่นมวลกระดูก 2 ส่วน (ส่วนสะโพกและสันหลัง) ด้วยโปรแกรมตรวจเช็คสุขภาพกระดูก หรือนัดหมายแพทย์เพื่อเข้ารับการรักษา เพื่อลดอาการปวด เสริมความแข็งแรง ป้องกันการหักและชะลอการสลายของมวลกระดูกด้วยโปรแกรมแกรมฉีดยารักษาโรคกระดูกพรุน ที่ศูนย์กระดูกและข้อ โรงพยาบาลนนทเวชศูนย์กระดูกและข้อ โรงพยาบาลนนทเวช ยินดีให้คำแนะนำและให้การรักษาอย่างมืออาชีพ ด้วยทีมศัลยแพทย์ออร์โธปิดิกส์เฉพาะทาง ร่วมกับวิสัญญีแพทย์ และทีมสหสาขาวิชาชีพทั้งพยาบาล นักกายภาพบำบัด และเภสัชกร